KANAL SIZDIRMAZLIK TESTLERİ
Havalandırma kanalda oluşan hava kaçakları eğer ki tedbir alınmaz veya giderilmez ise hava santrali gerekli hava miktarını sağlayamayacaktır. Hava kanalı sistemlerinde kaçaklar bir iletim kaybı olarak göz önünde bulundurulmalıdır. Havanın iletilmesi için kullanılan yol ne kadar uzun olursa kaçak miktarı o kadar yüksek olmaktadır. Hava kanalı sızdırmazlık testleri kanal imalatının başlaması ile birlikte hemen başlatılmalıdır. Böylelikle olası problemler işin başında tespit edilip önlem alınarak ilerleyen süreçte düzeltme faaliyetleri ile uğraşarak para ve zaman kaybedilmemelidir. Kaçak miktarını etkileyen önemli değişkenler şöyle sıralanabilir;

i. Statik Basınç (Statik basınç ne kadar yüksek tasarlanırsa kaçaklar o kadar fazla olur.)
ii. Kanal Miktarı (Ne kadar fazla kanal kullanılırsa o kadar fazla kaçak oluşmaktadır.)
iii. Kanalların yüzeylerinde oluşan açıklıklar. (Kenetlenme noktaları, kullanılan bağlantı elemanları vb.)
iv. İşçilik Niteliği (İmalatta kullanılan işçiliğin niteliği doğrudan tüm sistemin niteliğini belirlemektedir.)

Kanal Sızdırmazlık Testi’nde sıralanan ölçünlerden en az biri dayanak ölçün olarak belirlenmelidir;
* TS EN 1507:2006
* SMACNA:HVAC AIR DUCT LEAKAGE TEST MANUAL:2012
* DW 143:2013
* EUROVENT 2/2:1996

Kanal Sızdırmazlık Testleri ve Hava Kanalı Montajında Dikkat Edilecek Hususlar:

– Kanal sızdırmazlık testlerine kanal imalatlarının bitiş zamanına yakın değil, ilk imalat sürecinde (örneğin ilk 30 veya 60 m2′ lik kanal imalatı ile birlikte) başlanmalıdır. Böylelikle olası fabrikasyon, işçilik veya montaj hataları işin başında fark edilerek tedbir alınabilir. Aksi durumda imalatı tamamlanmış büyük bir kanal sisteminde gerçekleştirilecek iyileştirme faaliyetlerinin son derece pahalı ve sağlıksız olduğu, mekanik yüklenici ve alt yüklenicileri ekonomik açıdan ciddi sıkıntılara sokabileceği unutulmamalıdır.
– Hava kanalı montaj ekipleri kanal sızdırmazlık testlerinden başarı ile geçme konusunda çok tecrübeli olmadıkça sızdırmazlık testlerinden önce hava kanalı dış izolasyonları yapılmamalıdır.
– En yoğun sızıntı gönyesiz flanşlarda, conta boşluklarında, branşman ayrılma yakalarında, pantolon ve dirseklerde meydana gelmektedir. Flanşlar ve contalar itina ile monte edilerek, pantolon ve dirseklerdeki açıklıklar etkili bir silikon veya mastik ile kapatılarak kaçak miktarı azaltılabilir.
– Contalama işlemi kanalın uzun kenarının ortasından 45 derece verev kesilerek başlamalıdır. Köşelerde dairesel dönüşle yekpare olarak tur tamamlandıktan sonra 1,5 cm fazla kesilen conta yine verev kesilerek yükselti yapmadan diğer 45 derece yüzeye bindirilmeli, 1,5 cm fazlalık henüz yapıştırılmayan 15-20 cm’lik boşluğa yedirilerek ek tamamlanmalıdır. 1,5 fazla bırakılan conta materyali sayesinde nem, ısı değişimi veya kuruma sonucu contanın çekerek kısalması ve ek yerinde açıklık oluşması önemli ölçüde önlenmiş olacaktır.
– Sızdırmazlığı yüksek hava kanallarında flanş sıkma klipsleri maksimum 15 cm aralıklarla kullanılmalıdır.
– B ve C sınıfı sızdırmazlık için kanal kenet yerine boydan boya, eğer çakma flanş kullanılıyorsa flanşın iç kenarına boydan boya ayrıca vida gövdelerine silikon veya mastik uygulaması yapılmalıdır.
– Silikon veya mastik uygulaması montajdan bir gün önce tamamlanmalı, kanal düz ve temiz bir alanda bekletildikten sonra ertesi gün monte edilmelidir. Hijyenik kanal uygulamalarında bekleme esnasında tüm kanalların üzeri, montajdan sonra uzun süre bekleyecek olan kanalların ağzı naylon veya benzeri toz geçirmeyen materyal ile sızdırmaz şekilde kapatılmalıdır.
– Tüm hava kanalı montajları kasıntısız yapılmalıdır. Kasıntısız montajın ilk şartı iyi ölçü almak ve şantiyedeki diğer tesisat ekipleriyle (elektrik, tıbbi gaz ve boru) disiplin içerisinde çalışmak, bu ekiplerin hava kanalı kodlarını ve rotasını işgal etmemelerini sağlamaktır.
– Test sırasında kanal içi statik test basıncının en az proje işletme basıncında olması gereklidir. C sınıfı kanallarda test basıncı minimum 600 Pa olmak kaydı ile işletme tasarım basıncı sağlanmalıdır.
– Şartnamede aksi belirtilmedikçe düşük basınçlı hava kanalı sistemleri (pek çok konfor alanı) A sınıfı sızdırmaz-lığa sahip olmalıdır. Orta basınçlı sistemler B sınıfı, yüksek basınçlı ve hepa filtre kullanılan hassas alanların kanal sistemleri C sınıfı sızdırmazlığa sahip olmalıdır.
– V.A.V. ve C.A.V gibi hava ayar ekipmanlarına ve otomasyon sistemine sahip olan havalandırma sistemlerinin sağlıklı çalışabilmesi için hava kanalı sızdırmazlık testlerinin standartlara uygun olarak itina ile yapılması hayati önem taşır. Standartlara uygun olarak sızdırmazlığı sağlanmamış olan hava kanalı sistemlerinde otomasyon iş görmeyeceğinden bu yatırımın yapılması boşa harcanan bir maliyet olacaktır.
– Hava kanalı sızdırmazlığı basınç sınıfına göre uygun olmayan sistemlerde sağlıklı olarak test ayar ve dengeleme yapılamaz. Bu tür sağlıksız hava kanalına sahip sistemlerde test ayar ve dengeleme maliyetleri süreç çok uzayacağından dolayı artar. Bu artış kaliteli hava kanalı imalatı ve montaj maliyetlerinin farkından daha fazla olacaktır.
– Şartnamede aksi belirtilmedikçe düşük ve orta basınçlı A ve B sınıfı hava kanalı sistemlerinin %20 si test edilir. Yüksek basınçlı C sınıfı kanalların tamamı test edilmelidir.
– Hijyenik klima sistemi uygulamalarında, işin hassasiyeti dikkate alınarak kanalların tamamı test edilir.
– Ana hatların testi esnasında branşman ayrılma yakalarının ana kanala montajının tamamlanmış ve diğer ucunun körlenmiş olması gereklidir.
– Test edilecek kanal yüzeyinin minimum 10 m2 olması istenir.

Testler esnasında vakit kaybı olmaması açısından;

– Kanal kaçak testi bir basınçlandırma testi olduğundan test edilecek kanalın açık yerlerini sızdırmaz bir şekilde körleyiniz.
– Teste tabi tutulacak kanalların metrajının hazırlanarak test personelimize verilmesi durumunda sadece metraj kontrolünün yapılması daha kısa süreceğinden testlerin maliyeti azalacaktır.